عنوان مقاله: اثر آلوئه‌ورا بر میزان جوجه درآوری و مرگ و میر جنینی تخم بلدرچین طی جوجه‌کشی

نویسندگان:

وحیده صباغی درمیان¹، فرزاد باقرزاده کاسمانی²، عبدالاحد رسولی¹، جعفر آشوری¹، میثم پورطاهری¹

1- دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت تولید و پرورش طیور، دانشگاه زابل

2- عضو هیأت علمی، گروه علوم دامی، دانشگاه زابل

چکیده:

به منظور بررسی اثرات ژل آلوئه‌ورا بر میزان جوجه‌درآوری و مرگ و میر جنینی تخم بلدرچین, آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی بر روی 120 عدد تخم بلدرچین با وزن تقریبی یکسان انتخاب و به 4 گروه آزمایشی با 3 تکرار و هر تکرار 10 تخم اختصاص یافتند.

تیمارهای آزمایشی شامل گروه شاهد و گروه های غوطه­‌ور شده به ترتیب در محلول 2.5، 5 و 7.5 درصد آلوئه­‌ورا به مدت 15 دقیقه بودند. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که تیمار 7.5 درصد آلوئه­‌ورا باعث افزایش معنی دار (p<0.05) قابلیت جوجه‌درآوری در تخم بلدرچین و همچنین همه تیمارهای اعمال شده باعث کاهش معنی­‌دار (P<0.01) تلفات جنینی در دوره 8 تا 14 روزگی انکوباسیون شدند.  

کلمات کلیدی: بلدرچین، جوجه­‌کشی، غوطه‌­ور سازی، آلوئه­‌ورا

مقدمه:

طي 20 سال گذشته، دوره پرورش جوجه‌هاي گوشتي به دليل افزايش سرعت رشد آنها كاهش يافته در حالي كه طول دوره جوجه‌كشي هيچ گونه تغييري نكرده است .بنابراين جهت دستيابي به حداكثر عملكرد پس از تفريخ بايستي توجه زيادي بر رشد و نمو جنين صورت پذيرد. رطوبت دمای موجود در ماشین‌های جوجه‌كشی سبب تبخیر آب ازتخم مرغ‌ها و تلفات جنین می‌شود از این رو توجه به رطوبت مناسب از اهمیت بسیاری برخوردار است.

میزان رطوبت از دست رفته از تخم‌مرغ در طی انکوباسیون بر میزان جوجه‌درآوری و وزن جوجه بعد از هچ تاثیر می­‌گذارد. معمولا 12 تا 14 درصد از آب درون تخم‌مرغ در طی انکوباسیون از دست می­‌رود. اگر میزان آب از دست رفته بیشتر یا کمتر ازین مقدار باشد بر میزان جوجه‌درآوری و توسعه جنینی تاثیر می­‌گذارد. هدف از این مطالعه بررسی اثر غوطه‌ور سازی تخم بلدرچین در محلول ژل آلوئه‌ورا بر حفظ رطوبت داخل تخم بلدرچین و تأثیر آن بر میزان جوجه‌درآوری و میزان مرگ و میر جنینی طی انکوباسیون است.

تئوري و پيشينه تحقيق:

گیاه آلوئه­‌ورا (Aloe vera) از گیاهان گوشتی چند ساله متعلق به خانواده Aloeaceae است. آلوئه‌ورا از معدود گیاهان دارویی است که اعتبار خود را حفظ کرده است. این گیاه یک عضو از خانواده لیلیاسه است که در نقاط خشک آمریکا, اروپا و همچنین آسیا موجود است. در بیش از 400 گونه آلوئه, مهم‌ترین گونه از جنبه‌های دارویی, آرایشی و بهداشتی است.

گیاه بالغ دارای 15-12 برگ ضخیم و گوشتی با کناره­‌های خاردار است. برگ­‌ها ضخیم و دارای پارانشیم بی‌رنگ موسیلاژدار و شیره چسبنده است که این قسمت به عنوان بافت ذخیره کننده آب در گیاه محسوب می­‌شود. برگ این گیاه از دو بخش خارجی و ژله داخلی تشکیل و سرشار از ترکیبات فنولی و مشتقات 1 و 8 دی هیدروکسی آنتراکوئینون و گلیکوزید­ها است که به عنوان مسهل استفاده می­‌شود. برگ­‌های سخت و نیزه مانند این گیاه به رنگ سبز مایل به خاکستری می­‌باشد که در مرکز خمیری و لزج خود حاوی ژل شفافی هستند. ژل آلوئه‌ورا از 3/99% آب با 4.5=Ph تشکیل شده است و 0.7% باقیمانده ترکیبات جامدی هستند که قسمت عمده آن­ها را دو قند گلوکز و مانوز تشکیل می­‌دهد.

ژل آلوئه‌ورا دارای نوعی پلی‌ساکارید به نام گلوکومانان است که خاصیت مرطوب کنندگی ژل به دلیل وجود این پلی‌ساکارید است. کربوهیدرات اصلی موجود در ژل, استیلات مانان یا اسمانان است. تحقیقات زیادی نشان داده که پوست آلوئه­‌ورا دارای ویژگی­‌های دارویی بسیاری شامل مسهلی، ضد باکتری بودن، ضد سرطان بودن، ضد قارچ بودن و آنتی اکسیدانی است. این گیاه با توجه به شرایط آب و هوایی خشک و نیمه خشک کشور می‌تواند جهت کشت و پرورش انبوه مورد استفاده قرار گیرد.

مواد و روش:

برای تهیه محلول آلوئه‌ورا, برگ­‌های سالم, تازه و رسیده آلوئه‌ورا از گلخانه دانشگاه زابل تهیه شد و به آزمایشگاه منتقل شد. برای تهیه محلول آلوئه‌ورا, برگ­‌ها ابتدا با آب تازه شستشو داده شد و به صورت عرضی به قطعات کوچک‌تر بریده شدند. ژل آلوئه‌ورا با استفاده از یک قاشقک استریل از مرکز قطعات بریده شده برگ­‌ها به صورت دستی استخراج گردید و در غلظت­‌های 2.5, 5 و 7.5 درصد آلوئه‌ورا تهیه گردید.

تعداد 120 عدد تخم بلدرچین با وزن تقریبی یکسان از مزرعه دام­‌های خاص دانشگاه زابل تهیه شد و به 4 گروه آزمایشی با 3 تکرار و در هر تکرار 10 تخم اختصاص یافتند. تیمارهای آزمایشی شامل گروه شاهد و گروه­‌های غوطه‌­ور شده به ترتیب در محلول 2.5، 5 و 7.5 درصد آلوئه­‌ورا به مدت 15 دقیقه بودند.  

وزن کشی در روز اول و چهارده جوجه‌کشی قبل از قرار گیری تخم­‌ها داخل هچر انجام شد. برای وزن کشی از ترازو با دقت 0.001 گرم استفاده شد.

پس از تفریخ جوجه­‌ها و بیرون آوردن آن­ها از دستگاه، پوسته­‌ی آن دسته از تخم­ بلدرچین­‌هایی که تفریخ نشده بودند به منظور عیب­‌یابی از قسمت کیسه­‌ی هوایی گشوده شد و مرحله­‌ی مرگ­‌و­میر جنینی ثبت شد. میزان تلفات جنینی طی انکوباسیون در 3 دسته­‌ی تلفات طی روز 1 تا 7 انکوباسیون، روز 8 تا 14 انکوباسیون و روز 15 تا 18 انکوباسیون تقسیم شد. قابلیت جوجه­‌درآوری به صورت درصدی از تخم­ بلدرچین­‌های باروری که تفریخ شده بودند گزارش شد.

آنالیز آماری:

آنالیز داده‌­ها با استفاده از رویه­‌ی GLM نرم ­افزار SAS نسخه­‌ی 9.1 انجام شد و مقایسه‌­ی میانگین­‌ها با استفاده از آزمون چند دامنه‌­ای دانکن و در سطح احتمال (P<0.05 و P<0.01) انجام شد.   

نتایج و بحث:

میزان جوجه­‌درآوری به صورت درصدی از تخم­ بلدرچین­‌های بارور که تفریخ شده بودند گزارش شد (جدول 1). اصلاعات بدست آمده نشان می‌­دهد که غوطه‌­ور سازی تخم بلدرچین در محلول آلوئه‌ورا باعث افزایش جوجه‌درآوری شده است. اگر چه میزان جوجه­‌درآوری در همه تیمارهای اعمال شده افزایش نشان داد، اما این افزایش فقط در تیمار محلول 7.5 درصد آلوئه‌ورا معنی‌­دار شده است.

این امر بیانگر این موضوع است که در صورت غوطه­‌ورسازی تخم بلدرچین‌­ها به مدت 15 دقیقه در محلول حاوی سطوح مختلف آلوئه‌ورا، برای بدست آمدن بهترین میزان جوجه­‌درآوری محلول حاوی 7.5 درصد آلوئه‌ورا را مناسب­‌ترین گزینه خواهد بود.

با آنالیز داده‌­ها و مقایسه­‌ی میانگین­‌ها با تیمار شاهد مشاهده شد که همه تیمارهای اعمال شده باعث کاهش مرگ و میر جنینی در مرحله­‌ی 8 تا 14 روز انکوباسیون شده‌­اند (p<0.01). از آنجا که مرگ‌و میر در این دوره ناشی از مشکلات تغذیه­‌ای یا آلودگی می‌باشد و با توجه خاصیت ضد میکروبی آلوئه‌ورا چنین فرض می­‌شود که تیمار با آلوئه‌ورا را باعث کاهش تلفات در این دوره شده و منجر به افزایش قابلیت جوجه­‌درآوری می­‌شود.

نتیجه‌گیری و پیشنهادات:

نتایج حاصل از این آزمایش نشان می­‌دهد که تیمار با آلوئه‌­ورا 7.5 درصد باعث افزایش جوجه‌درآوری و کاهش تلفات جنینی طی روزهای 8 تا 14 انکوباسیون شده است. لذا پیشنهاد می­‌شود که تیمار با آلوئه­‌ورا به عنوان راهی برای افزایش جوجه­‌درآوری در بلدرچین ژاپنی مورد توجه قرار گیرد.