مجموعه مدیر دام:‌ دارای گواهینامه‌های معتبر مرتبط با دام، طیور، آبزیان و حشرات، مشاوره و راهنمائی در طرح‌های کسب‌و‌کار

۰۹۱۹۳۷۳۳۲۱۱

مشاوره دام، طیور، آبزیان و حشرات

عنوان مقاله: بررسی اثرات تزریق پروبیوتیک و عسل به داخل تخم‌مرغ مادر گوشتی بر پاسخ ایمنی همورال و ایمنی سلولی جوجه‌های تفریخ شده

مهندس آشوری مشاور و کارشناس مدیر دام
مهندس آشوری مشاور و کارشناس مدیر دام
اشتراک‌گذاری این مقاله:

نویسندگان:

جعفر آشوری۱، فرزاد باقرزاده کاسمانی۲، مهران مهری2، احمد دیوانی۱

۱- کارشناسی ارشد مدیریت تولید و پرورش طیور، دانشگاه زابل

۲- استادیار گروه علوم دامی، دانشگاه زابل

چکیده:

این تحقیق به منظور تعیین اثرات استفاده از پروبیوتیک (پروتوکسین) و عسل بر سیستم ایمنی همورال و ایمنی سلولی جوجه‌­های گوشتی انجام گرفت. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با آرایش فاكتوريل (2×2) با دو سطح پروبیوتیک (صفر و 1/1 درصد در آب مقطر) و دو سطح عسل ( صفر و 16 درصد در آب مقطر) در 4 تیمار، 3 تکرار و 12 عدد تخم­‌مرغ در هر تکرار انجام گرفت.

در روز 18 جوجه‌کشی در کیسه آمنیون هر یک از تخم‌­مرغ­‌های بارور 0/5 میلی لیتر از محلول­‌های آزمایشی تزریق شد. پس از تفریخ، جوجه‌­ها شمارش، توزین، و به سالن منتقل و تا روز 49 پرورش داده شدند. صفات مورد بررسی شامل اندازه­‌گیری تیتر آنتی­‌بادی برعلیه گلبول قرمز گوسفند (SRBC)، تیتر آنتی‌­بادی برعلیه ویروس نیوکاسل به روش HI و بررسی میزان واکنش ضخامت پوست به وسیله چالش با دی نیتروکلروبنزن (DNCB) بود. 

نتایج نشان داد تزریق پروبیوتیک (پروتوکسین) بر تیتر آنتی­‌بادی برعلیه گلبول قرمز گوسفند در نوبت اول و دوم معنی‌دار بود (0/05>P). همچنین تزریق عسل بر SRBC1 معنی‌­دار است (0/05>P). تزریق پروبیوتیک و عسل بر هیچ یک از فاکتورها بر تیتر آنتی­‌بادی برعلیه ویروس نیوکاسل معنی‌­دار نبود (0/05<P). تزریق پروبیوتیک موجب افزایش ضخامت پوست در چالش با DNCB بعد از 24 شد (0/05>P). اثر عسل بر افزایش ضخامت پوست در چالش با DNCB بعد از 48 ساعت تفاوت معنی­‌داری را نشان داد (0/05>P).

در کل می‌توان نتیجه‌گیری کرد که در این آزمایش تزریق پروبیوتیک (پروتوکسین) و تزریق عسل می­‌تواند بر تیتر آنتی­‌بادی بر علیه گلبول قرمز گوسفند و ایمنی سلولی تاثیر معنی­‌داری داشته باشند.

واژهای کلیدی: تزریق داخل تخم‌­مرغپروبیوتیک– عسل- سیستم ایمنی

مقدمه:

روش تغذیه جنینی یکی از راه‌های جدیدی است که می­‌تواند در بهبود بازده تولید در طیور نقش داشته باشد. پژوهش‌­ها نشان می‌­دهد که پروبیوتیک­‌ها می­‌توانند کارکرد سیستم ایمنی را بهبود بخشند. به عنوان مثال، استفاده از پروبیوتیک­‌ها باعث افزایش تولید آنتی­‌بادی (IGA) و افزایش فعالیت ماکروفاژها و در نتیجه افزایش توان ایمنی شد. نشان داده شد که پروبیوتیک­‌ها بر سیستم ایمنی جوجه­‌های گوشتی، اثرات مطلوب و سودمند دارند. پروبیوتیک­‌ها قادرند مقاومت طبیعی بدن موجودات را در برابر تعداد زیادی از آنتی­‌ژن­‌ها افزایش دهند. مواد تولید شده به وسیله پروبیوتیک­‌ها ممکن است سموم تولید شده به وسیله باکتری‌های بیماری­‌زا را خنثی کند.

عسل یک محصول طبیعی و سالم است، چون پروتئین، ویتامین B، ویتامین C و… دارد. عسل 15 نوع قند گوناگون دارد که برای بدن زیان ندارد و آن را صددرصد طبیعی می­‌سازد. عسل حداقل از 181 ماده تشکیل‌شده و اساساً یک محلول فوق اشباع قندی است. با توجه به اینکه در زمینه تزریق پروبیوتیک و عسل به عنوان تغذیه جنینی اطلاعات کمی وجود دارد، تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر تزریق پروبیوتیک و عسل بر پاسخ ایمنی جوجه‌­های گوشتی انجام شد.

مواد و روش‌­ها:

در این آزمایش از 144 عدد تخم مرغ مادر گوشتی بارور، با میانگین وزنی یکسان از سویه راس 308 به صورت آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با آرایش فاكتوريل (2×2) با دو سطح پروبیوتیک (صفر و 0/1 درصد در آب مقطر) و دو سطح عسل ( صفر و 16 درصد در آب مقطر) در 4 تیمار، 3 تکرار و 12 عدد تخم­‌مرغ در هر تکرار، در دوره جوجه­‌کشی و متعاقباً در دوره پرورش انجام گرفت. محلول­‌ها در همان روز تزریق در آزمایشگاه دانشگاه زابل آماده گردیدند و سپس در شرایط مطلوب به مزرعه منتقل گردیدند.

در روز 18 انکوباسیون تخم‌مرغ­‌ها با دقت از دستگاه خارج و در شرایط دمایی داخل ستر، بعد از کندلینگ و اطمینان از بقای جنینی و علامت گذاری محل تزریق، با استفاده از الکل 70 درصد ضدعفونی شدند. سپس مقدار 0/5 میلی­‌لیتر از محلول­‌های تیمارهای مختلف با سرنگ 2 میلی‌لیتری با سر سوزن 18 به عمق 2/5 سانتی‌متر از طریق اتاقک هوایی داخل کیسه آمنیون تزریق شدند و محل تزریق‌­ها با پارافین مسدود شد و تخم‌مرغ­‌ها مجددا به دستگاه منتقل شدند. درصد هچ 85 درصد بر آورد شد. پس از تفرخ، جوجه­‌ها شمارش و توزین شده و به سالن آزمایش منتقل شدند، تعداد جوجه­‌های وارد شده به هر پن به طور میانگین 10 قطعه بود و جوجه­‌ها  تا روز 49 پرورش داده شدند.

واکسیناسیون بر علیه بیماری نیوکاسل در روز هجدهم پرورش صورت گرفت. همچنین، سوسپانسون 0/5 درصد گلبول قرمز گوسفند. در بافر سالین فسفات (PBS) به اندازه­‌ی یک میلی‌لیتر به سیاهرگ بال دو جوجه از هر تکرار و در دو نوبت (22 و 31 روزگی) تزریق گردید، و هفت روز بعد، از همین پرندگان از طریق ورید بال خون‌گیری به عمل آمد. نمونه­‌های خون جمع‌آوری و سرم آن­ها جدا گردید و برای اندازه‌­گیری تیتر آنتی­‌بادی بر علیه SRBC از روش هماگلوتاسیون و برای اندازه‌­گیری تیتر آنتی‌بادی بر علیه ویروس نیوکاسل از روش HI استفاده شد.

تجزیه و تحلیل آماری داده‌­ها توسط نرم افزار SAS انجام گرفت و میانگین­‌ها با استفاده از آزمون چند دامنه‌­ای دانکن در سطح 5 درصد مقایسه گردیدند.

نتایج و بحث

نتایج مربوط به اثر تیمارهای مختلف آزمایشی بر تیتر آنتی‌بادی بر علیه گلبول قرمز گوسفند در چالش اولیه (SRBC1) و ثانویه (SRBC2) و همچنین تیتر آنتی‌بادی بر علیه ویروس نیوکاسل (HI) بر مبنای لگاریتم بر پایه 2 در در جدول 1 آورده شده است.

نتایج نشان داد که تزریق پروبیوتیک بر تیتر آنتی­‌بادی برعلیه گلبول قرمز گوسفند در نوبت اول و دوم معنی‌دار بود (0/05>P). همچنین تزریق عسل بر SRBC1 معنی­‌دار است (0/05>P). تزریق عسل و تزریق پروبیوتیک و عسل بر هیچ یک از فاکتورها بر تیتر آنتی­‌بادی برعلیه ویروس نیوکاسل معنی‌­دار نبود (0/05<P).

برخی از باکتری­‌های موجود در پروبیوتیک بویژه لاکتوباسیل­‌ها می­‌توانند کار سیستم ایمنی و فعالیت ماکروفاژی را بهبود دهند. گزارش شده است که پروبیوتیک­‌ها با مکانیسم­‌های مختلفی، از جمله افزایش سلول­‌های ماکروفاژ و در نتیجه بهبود توانایی بیگانه خواری می­‌توانند عملکرد سیستم ایمنی جوجه‌­های گوشتی را بهبود دهند. تزریق پروبیوتیک موجب افزایش ضخامت پوست در چالش با DNCB بعد از 24 ساعت شد (0/05>P). اثر عسل بر افزایش ضخامت پوست در چالش با DNCB بعد از 48 ساعت تفاوت معنی­‌داری را نشان داد (0/05>P).

www.modiredam.com

برای تهیه محصولات آموزشی و علمی مرتبط با طیور می‌توانید بر روی لینک زیر کلیک بفرمایید.

طیور (مرغ گوشتی، مرغ مادر، مرغ تخمگذار و …)