نویسندگان:
جعفر آشوری۱، فرزاد باقرزاده کاسمانی۲، عبداله مجید عمرا ۱
۱- دانش آموختگان کارشناسی ارشد مدیریت تولید و پرورش طیور، دانشگاه زابل
۲- استادیار گروه علوم دامی، دانشگاه زابل
چکیده:
هدف از انجام این آزمایش مطالعه بررسی اثرات تغذیه اولیه (تغذیه زود هنگام) با پروبیوتیک (پروتوکسین) و عسل بر سیستم ایمنی همورال جوجههای گوشتی بود. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با آرایش فاكتوريل (2×2) با دو سطح پروبیوتیک (صفر و 1 گرم در لیتر آب آشامیدنی) و دو سطح عسل ( صفر و 5 درصد در آب آشامیدنی) انجام گرفت.
در این آزمایش تعداد 144 قطعه جوجه گوشتی سویه راس 308 را به مدت 7 هفته در قالب طرح کاملا تصادفی در 4 تیمار و 3 تکرار استفاده شد. تیمارهای آزمایشی شامل تیمار شاهد که بدون تغذیه اولیه و تیمار حاوی 1 گرم پروبیوتیک در لیتر آب آشامیدنی، 5 درصد عسل در لیتر آب آشامیدنی و مخلوط 1 گرم پروبیوتیک و 5 درصد عسل در لیتر آب آشامدینی به عنوان تغذیه اولیه در 48 ساعت بعد از هچ به جوجهها داده شد.
صفات مورد بررسی شامل اندازهگیری تیتر آنتیبادی برعلیه گلبول قرمز گوسفند (SRBC) و تیتر آنتیبادی برعلیه ویروس نیوکاسل به روش HI بود. نتایج نشان داد اثر پروبیوتیک، اثر عسل و اثر متقابل پروبیوتیک و عسل بر تیتر آنتیبادی اولیه و ثانویه بر علیه گلبول قرمز گوسفندی معنیدار بود (P<0/05). اثر عسل بر تیتر آنتیبادی بر علیه ویروس نیوکاسل معنیدار بود (P<0/05).
میتوان نتیجهگیری کرد، تغذیه اولیه با پروبیوتیک و عسل میتواند بر تیتر آنتیبادی برعلیه گلبول قرمز گوسفند و تیتر آنتیبادی بر علیه ویروس نیوکاسل تاثیر معنیداری داشته باشند.
واژهای کلیدی: تغذیه اولیه، پروبیوتیک، عسل، ایمنی همورال، جوجه گوشتی
مقدمه:
تغذیه اولیه یا تغذیه زود هنگام (استفاده از مواد مغذی مناسب برای روزهای ابتدایی پس از هچ و دسترسی هرچه سریعتر جوجهها به این مواد). پژوهشها نشان میدهد که پروبیوتیکها میتوانند کارکرد سیستم ایمنی را بهبود بخشند. به عنوان مثال، استفاده از پروبیوتیک باعث افزایش تولید آنتیبادی (IGA) و افزایش فعالیت ماکروفاژها و در نتیجه افزایش توان ایمنی شد.
نشان داده شده که پروبیوتیکها بر سیستم ایمنی جوجههای گوشتی، اثرات مطلوب و سودمند دارند. پروبیوتیکها قادرند مقاومت طبیعی بدن موجودات را در برابر تعداد زیادی از آنتیژنها افزایش دهند. مواد تولید شده به وسیله پروبیوتیکها ممکن است سموم تولید شده به وسیله باکتریهای بیماریزا را خنثی کند.
عسل یک محصول طبیعی و سالم است، چون پروتئین، ویتامین B، ویتامین C و… دارد. عسل 15 نوع قند گوناگون دارد که برای بدن زیان ندارد و آن را صددرصد طبیعی میسازد. با توجه به کمبود اطلاعاتی که در این زمینه وجود دارد، در این تحقیق پروبیوتیک و عسل برپاسخ ایمنی همورال جوجههای گوشتی مورد بررسی قرار گرفت.
مواد و روشها:
در این پژوهش تعداد 144 قطعه جوجه گوشتی یکروزه سویه راس 308 (با میانگین وزنی 39 گرم) در قالب یک طرح کاملاً تصادفی با آزمایش فاكتوريل (2×2) با دو سطح پروبیوتیک پروتوکسین (صفر و 1 گرم در لیترآب آشامیدنی) و دو سطح عسل ( صفر و 5 درصد در آب آشامیدنی) در 4 تیمار، 3 تکرار و 12 قطعه جوجه در هر تکرار در دوره پرورش انجام گرفت.
عسل مورد استفاده در این تحقیق به صورت طبیعی از استان اردبیل تهیه گردید. محلولها در آزمایشگاه دانشگاه زابل آماده گردیدند و وسایل مورد استفاده اتوکلاو شده و در شرایط دمایی مناسب به مزرعه منتقل گردیدند، بلافاصله بعد از تفریخ به مدت 48 ساعت در اختیار جوجهها قرار داده شد، و سپس جیره استارتر بر اساس کاتالوگ نژاد راس 308 در اختیار جوجهها قرار گرفت.
تیمارها عبارتنداز: 1- آب آشامیدنی فاقد پروبیوتیک و عسل 2- آب آشامیدنی فاقد پروبیوتیک و حاوی 5 درصد عسل 3- آب آشامیدنی حاوی 1 گرم در لیتر پروبیوتیک و فاقد عسل 4- آب آشامیدنی حاوی 1 گرم در لیتر پروبیوتیک و حاوی 5 درصد عسل میباشد.
صفات مورد بررسی شامل اندازهگیری تیتر آنتیبادی برعلیه گلبول قرمز گوسفند (SRBC) و تیتر آنتیبادی برعلیه ویروس نیوکاسل به روش HI بود. واکسیناسیون بر علیه بیماری نیوکاسل در روز هجدهم پرورش صورت گرفت. همچنین، سوسپانسون 0/5 درصد گلبول قرمز گوسفند در بافر سالین فسفات (PBS) به اندازهی یکمیلی لیتر به سیاهرگ بال دو جوجه از هر تکرار و در دو نوبت (22 و 31 روزگی) تزریق گردید، و هفت روز بعد، از همین پرندگان از طریق ورید بال خونگیری به عمل آمد.
نمونههای خون جمع آوری و سرم آنها جدا گردید و برای اندازهگیری تیتر آنتیبادی بر علیه SRBC از روش هماگلوتاسیون و برای اندازهگیری تیتر آنتیبادی بر علیه ویروس نیوکاسل از روش HI استفاده شد.
تجزیه و تحلیل آماری دادهها توسط نرم افزار SAS انجام گرفت و میانگینها با استفاده از آزمون چند دامنهای دانکن در سطح 5 درصد مقایسه گردیدند.
نتایج و بحث:
نتایج مربوط به اثر تیمارهای مختلف آزمایشی بر تیتر آنتیبادی بر علیه گلبول قرمز گوسفند در چالش اولیه (SRBC1) و ثانویه (SRBC2) و همچنین تیتر آنتیبادی بر علیه ویروس نیوکاسل (HI) بر مبنای لگاریتم بر پایه 2 در در جدول 1 آورده شده است. نتایج نشان داد اثر پروبیوتیک، اثر عسل و اثر متقابل پروبیوتیک و عسل در تیتر آنتیبادی اولیه و ثانویه بر علیه گلبول قرمز گوسفندی معنیدار بود (P<0/05).
استفاده از پروبیوتیک باعث افزایش سطوح آنتیبادی بر علیه گلبول قرمز گوسفندی میگردد. اثر پروبیوتیک و اثر متقابل پروبیوتیک و عسل بر تیتر آنتیبادی بر علیه ویروس نیوکاسل معنیدار نبود (0/05<P). اگرچه تفاوت معنیدار نبود، ولی بیشترین تیتر آنتیبادی بر علیه ویروس نیوکاسل در تیمار تغذیه اولیه با پروبیوتیک 1 درصد و عسل 5 درصد مشاهده شد.
اثر عسل بر تیتر آنتیبادی بر علیه ویروس نیوکاسل معنیدار بود (P<0/01). در آزمایشی کلاسینگ نشان داد، جوجههای گوشتی که بلافاصله بعد از تفریخ تغذیه شدهاند، مقاومت پرنده در برابر بیماریها افزایش داد.
نتيجهگيری:
میتوان نتیجهگیری کرد، دسترسي هر چه سریعتر جوجهها به آب و غذا میتواند باعث مقاومت جوجهها به عوامل بيماريزا و توسعه سيستم ايمني گردد. همچنین دسترسي هر چه سریعتر جوجهها به آب و غذا میتواند بر تیتر پادتن علیه ویروس نیوکاسل تاثیر مثبت داشته باشد.
برای تهیه محصول آموزشی و کاربردی: راهنمای کاربردی مدیریت و پرورش نیمچه گوشتی میتوانید بر روی لینک زیر کلیک بفرمایید.راهنمای کاربردی مدیریت و پرورش نیمچه گوشتی |
برای تهیه محصول آموزشی و کاربردی: اهمیت تغذیه زودهنگام در جوجههای تازه هچ شده میتوانید بر روی لینک زیر کلیک بفرمایید.اهمیت تغذیه زودهنگام در جوجههای تازه هچ شده |
برای تهیه محصولات آموزشی و علمی مرتبط با طیور میتوانید بر روی لینک زیر کلیک بفرمایید.طیور (مرغ گوشتی، مرغ مادر، مرغ تخمگذار و …) |