عنوان مقاله: اثر تغذیه اولیه با پروبیوتیک و عسل بر عملکرد جوجه‌های گوشتی

نویسندگان:

جعفر آشوری¹، فرزاد باقرزاده کاسمانی²، مهران مهری²، احمد دیوانی¹

1- دانش آموختگان کارشناسی ارشد مدیریت تولید و پرورش طیور، دانشگاه زابل

2- استادیار گروه علوم دامی، دانشگاه زابل

چکیده:

هدف از انجام این آزمایش مطالعه بررسی اثرات تغذیه اولیه با پروبیوتیک (پروتوکسین) و عسل بر عملکرد جوجه­‌های گوشتی بود. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با آرایش فاكتوريل (2×2) با دو سطح پروبیوتیک (صفر و 1 گرم در لیتر آب آشامیدنی) و دو سطح عسل (صفر و 5 درصد در آب آشامیدنی) انجام گرفت.

در این آزمایش تعداد 144 قطعه جوجه گوشتی نر و ماده سویه راس 308 را به مدت 7 هفته در قالب طرح کاملا تصادفی در 4 تیمار و 3 تکرار (12 قطعه در هر تکرار) استفاده شد.

تیمارهای آزمایشی شامل تیمار شاهد که بدون تغذیه اولیه و تیمار حاوی 1 گرم پروبیوتیک در لیتر آب آشامیدنی، 5 درصد عسل در لیتر آب آشامیدنی و مخلوط 1 گرم پروبیوتیک و 5 درصد عسل در لیتر آب آشامدینی به عنوان تغذیه اولیه در 48 ساعت بعد از هچ به جوجه­‌ها داده شد. صفات مورد اندازه‌گیری شامل: افزایش وزن، خوراک مصرفی روزانه و ضریب تبدیل غذایی بوده.

نتایج نشان داد سطوح مختلف پروبیوتیک بر مصرف خوراک و ضریب تبدیل اثر معنی‌داری نداشت (P>0/05). سطوح مختلف پروبیوتیک بر افزایش وزن از 1 تا 42 روزگی اثر معنی‌­داری را نشان داد (P<0/05). سطوح مختلف عسل بر افزایش وزن و ضریب تبدیل از 7 تا 49 روزگی و 1 تا 21 روزگی اثر معنی‌داری داشتند (P<0/05). می­‌توان نتیجه‌­گیری کرد، تغذیه اولیه با عسل بر افزایش وزن و ضریب تبدیل و اثر متقابل پروبیوتیک و عسل بر افزایش وزن می‌‌تواند در سنین مختلف تاثیر داشته باشد.

واژهای کلیدی: تغذیه اولیه – پروبیوتیک – عسل – عملکرد – جوجه‌­های گوشتی

مقدمه:

سال­‌های اخیر تحقیقات زیادی به منظور یافتن مواد افزودنی جدید که باعث بهبود عملکرد در پرنده‌­های پرورشی انجام گرفته و مواد مختلفی به عنوان افزودنی معرفی شده است. پروبیوتیک‌­ها مشتمل بر مکمل میکروبی زنده بوده که از طریق بهبود تعادل میکروبی دستگاه گوارش اثرات سودمندی را بر میزبان اعمال نموده. پروبیوتیک­­‌ها بطور اختصاصی به عنوان محرک رشد و برای بهبود ضریب تبدیل غذایی در طیور مطرح می‌­باشند. که ضمن کاهش بیماری، بهبود ضریب تبدیل غذایی طیور هیچ‌گونه باقیمانده­ی بافتی نداشته و بر خلاف آنتی­‌بیوتیک­‌ها مقاومت میکروبی ایجاد نمی­‌کنند.

تحقیقات نشان داد که از پروبیوتیک می‌­توان به عنوان محرک رشد در جوجه­‌های گوشتی استفاده نمود. نتایج تحقیقات نشان می­‌دهد که پروتکسین به عنوان یک پروبیوتیک عملکرد و افزایش وزن بدن طیور به طور معنی‌داری بهبود می­‌بخشد. عسل یک محصول طبیعی و سالم است. عسل یکی از منابع سرشار پروتئین و انرژی به شمار می‌آید.

ترکیبات عسل شامل رطوبت، قندها، اسیدها، آنزیم‌ها، مواد معدنی و اسید­های آمینه است. مطالعات زیادی روی انواع عسل به خاطر خواص آنتی‌­اکسیدانی آن انجام شده است. استفاده کردن از عسل به عنوان  تغذیه در طیور گزارشاتی وجود ندارد و مطالعات بسیار محدودی وجود دارد. با توجه به کمبود اطلاعاتی که در این زمینه وجود دارد، در این تحقیق مخلوط پروبیوتیک و عسل بر عملکرد جوجه‌­های گوشتی مورد بررسی قرار گرفت.

مواد و روش­‌ها:

این آزمایش با  144 قطعه جوجه گوشتی یک­روزه از سویه راس 308 به طور مخلوط از هر دو جنس نر و ماده با میانگین وزنی 38.20 گرم به صورت آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با آرایش فاكتوريل (2×2) با دو سطح پروبیوتیک پروتوکسین (صفر و 1 گرم در لیتر آب آشامیدنی) و دو سطح عسل ( صفر و 5 درصد در آب آشامیدنی) در 4 تیمار، 3 تکرار و 12 قطعه جوجه در هر تکرار در دوره پرورش انجام گرفت. محلول­‌ها در آزمایشگاه دانشگاه زابل آماده گردیدند و سپس در شرایط مطلوب به مزرعه منتقل گردیدند، بلافاصله بعد از تفریخ به مدت 48 ساعت در اختیار جوجه­­‌ها قرار داده شد.

تعداد تیمارها عبارتنداز: پروبیوتیک (1 گرم در لیتر آب آشامیدنی)، عسل (5 درصد در آب آشامیدنی) و مخلوط پروبیوتیک و عسل (1 گرم و 5 درصد در آب آشامیدنی) می‌­باشد. صفات مورد اندازه‌گیری در آزمایش شامل: عملکرد، افزایش وزن، خوراک مصرفی روزانه و ضریب تبدیل غذایی بوده است. وزن و خوراک مصرفی هر تکرار در ابتدا و انتهای هر هفته اندازه­‌گیری و ضریب تبدیل خوراک و عملکرد با توجه به مقادیر آنها محاسبه شد. تجزیه و تحلیل آماری داده­‌ها توسط نرم افزار SAS انجام گرفت و میانگین‌­ها با استفاده از آزمون چند دامنه‌­ای دانکن در سطح 5 درصد مقایسه گردیدند.

نتایج و بحث:

نتایج نشان داد مصرف پروبیوتیک در مراحل سنی مختلف تفاوت معنی‌داری بر میزان مصرف خوراک و ضریب تبدیل نشان نداد (0/05<P). اگر چه تفاوت معنی‌­دار نیود، ولی کمترین ضریب تبدیل در تیمار تغذیه اولیه با پروبیوتیک 1 گرم مشاهده شد. گزارشات صورت گرفته نشان می­‌دهد استفاده از پروبیوتیک تاثیری بر مصرف خوراک ندارد. اثر عسل بر افزایش وزن در مرحله سنی 7 تا 49 روزگی و ضریب تبدیل در مرحله­ سنی 1 تا 21 روزگی تفاوت معنی‌داری را نشان داد (0/05>P).

عسل به دلیل داشتن خاصیت ضد میکروبی از رشد میکروب­‌ها در دستگاه گوارش جلوگیری کرده و محیطی عاری از هرگونه میکروب را مهیا کرده، و باعث هضم و جذب بهتر مواد گردیده و باعث کاهش ضریب تبدیل شده است. نتایج نشان داد اثر متقابل پروبیوتیک و عسل بر مصرف خوراک و ضریب تبدیل در کل دوره پرورش تفاوت معنی­‌داری را نشان نداد (0/05<P). اگر چه تفاوت معنی­‌دار نبود، ولی کمترین مصرف خوراک و کمترین ضریب تبدیل مربوط به تیمارهایی می­‌باشد که تغذیه اولیه شدند. اثر متقابل پروبیوتیک و عسل بر افزایش وزن در مرحله­ سنی 7 تا 49 روزگی معنی‌­دار بود (0/05>P).